نقش اساسی محمدرضا سرشار در نسلپروری داستاننویسی
تاریخ انتشار: ۲۱ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۷۱۹۰۱۷
به گزارش خبرگزاری مهر، نشست نقد و بررسی کتاب «داستان انقلاب در ایران و جهان» نوشته محمدرضا سرشار، با حضور محمدرضا سنگری، احمد شاکری و نویسنده اثر در سرای کتاب موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
سنگری در این نشست گفت: استاد مرتضی مطهری راز موفقیت امام و انقلاب را در چهار رکن اساسی تبیین میکند که هم سلوک امام و انقلاب است هم سلوک هر کسی که سر تبیین، تحلیل و بازشناخت انقلاب را دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی افزود: مورد سوم در سلوک امام «آمن به هدفه» است. امام ایمان به هدف خود داشت و میدانست کجا میخواهد برود، در واقع هم فرایند و هم برآیند را دید و هدف روشن بود. مورد بعدی «آمن به قوله» است؛ امام به سخن خود ایمان داشت، وقتی صحبت میکرد قول ثابت داشت و محکم و استوار صحبت میکرد. من مورد «آمن به ناس» را اضافه میکنم امام مردم خود را باور کرده بود و این مردمستایی بسیار متواضعانه بود.
این نویسنده در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به فعالیتهای ادبی سرشار گفت: وقتی از گذشته تاکنون مجموعه آثار محمدرضا سرشار را مرور میکنیم هم آمن به هدفه بود، هم آمن به سبیله و هم مومنانه زیست کرده و هم با مردم بسیار متواضع بوده است. اما خصوصیاتی در استاد سرشار است که در مجموعه داستاننویسان روزگار ما بسیار نادر است. وی داستانگوی موفقی است و نقش اساسی در نسلپروری داشته است. امیدوارم در این واویلایی که در حوزه آموزش داستان داریم حضور استاد سرشار را بیشتر حس کنیم. ما در همان شروع انقلاب با کتاب «اصیل آباد» مواجه بودیم، بعد از آن کتاب بسیار ارجمند او کتاب «آنک، یتیم نظر کرده» را که کار بسیار شاخصی است، داشتیم و ویژگی بعدی محمدرضا سرشار تسلط او بر داستانشناسی و نقد داستان است که در کنار قلم روان استاد سرشار که قلمی آموزشی، قابل درک و فهم با یک پختگی است، به چشم میآید. رد این قلم پخته را در همین کتاب «داستان انقلاب در ایران و جهان» میبینیم.
سنگری در نقد کتاب «داستان انقلاب در ایران و جهان» گفت: در خصوص این کتاب اگر کسی که استاد سرشار را نشناسد از این عنوان چه میفهمد و چه برداشتی خواهند کرد؟ چون کاربرد قلمرو واژه داستان بسیار وسیع است. ما میخواهیم داستان و روایت انقلاب را بررسی کنیم یا داستانهایی درباره انقلاب در ایران و جهان بخوانیم؟ بر اساس چینش کتاب این امر وارونه اتفاق افتاده است چون ما توقع داریم ابتدا داستانهای ایران را بدانیم بعد جهان را و وقتی میگوییم «داستان»، همه قلمروهای داستان را مد نظر داریم و وقتی وارد متن میشویم از داستان کوتاه در داستان انقلاب نشانی نمییابیم و اگر حتی داستان بلند است مرز بین داستان بلند و رمان در کتاب مشخص نیست. این کتاب میتوانست به حوزه ادبیات داستان کوتاه هم بپردازد. اگر به بعضی دیگر از داستانها هم که فقط یک اشاره به موضوع انقلاب کردند پرداخته میشد بهتر بود.
این اثر کوتاه شده کتاب «سه انقلاب در داستان بلند و رمان» است
احمد شاکری نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی نیز در این نشست گفت: بسیاری از آثار انتخاب شده از رمانهای فارسی اساساً با آنچه محمدرضا سرشار از رمان انقلاب تعریف میکند متفاوت هستند. برخی ماهیتاً نسبتی با آرمانها و ارزشهای انقلاب نداشته آن را تحریف کردهاند، مثل «مدار صفر درجه» برخی حداکثر رمان انقلابی هستند نه رمان انقلاب مثل «لحظهها جا میمانند» و این بدان معنی است که نمونههای انتخاب شده نمیتوانند شواهد مناسبی برای تعریف سرشار باشند و به انتقال گزارهها و راه حلها در زمینه داستان انقلاب کمک کنند.
وی افزود: نقد هشت رمان که در کتاب «سه انقلاب در داستان بلند و رمان» آمده است، در کتاب «داستان انقلاب در ایران و جهان» موجود نیست: شقایق و برف، چاه به چاه، نغمه در زنجیر، خانه ادریسیها، آتش بدون دود، جزیره سرگردانی، ساربان سرگردان، سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما آمد، آه با شین، این کتابها هستند. همچنین سه بخش نظری و تحلیلی که در کتاب داستان انقلاب در ایران و جهان آمده در کتاب سه انقلاب در داستان بلند و رمان نیامده است: کلیات، اجمالی از انقلابهای فرانسه و روسیه، مختصات داستانهای درباره انقلابهای فرانسه و روسیه است.
این نویسنده با اشاره به ویژگیهای کتاب «سه انقلاب» گفت: آیا در «داستان انقلاب در ایران و جهان» با اثری پژوهشی مواجه هستیم یا با مجموعه نقد رمانهای انقلاب و جهان؟ همان طور که بیان شد کتاب «داستان انقلاب در ایران و جهان» صورت کوتاه شده کتاب «سه انقلاب در داستان بلند و رمان» است. با این تفاوت که در کتاب نخست از سویی برخی نقدهای مفصل بر رمانهای انقلاب حذف شده و مطالب مربوط به هر رمان نیز تلخیص شده است. به عنوان مثال نویسنده در کتاب «سه انقلاب در داستان بلند و رمان» ارجاعاتی به متن رمانها داشته و این ارجاعات در کتاب دیگر حذف شده است. این حذف و اضافهها تغییرات صوری است که به نظر میرسد صرفاً برای کم کردن حجم کتاب انجام شده است.
وی ادامه داد: اشتراک مصالح و آوردههای دو کتاب گویای این است که نویسنده در «داستان انقلاب در ایران و جهان» جز فصل اول و چهارم که حدود یک سوم این کتاب را به خود اختصاص داده است، دست به تلخیص و تجمیع همان نقدهایی زده که در کتاب دیگر (سه انقلاب در داستان بلند و رمان) وجود دارد. سوالی که مطرح میشود این است که آیا نویسنده در طرح پژوهشی جدید خود که در مقدمه داستان انقلاب در ایران و جهان از آن یاد کرده و وعده داده سوالاتی از جمله امکان گونه رمان انقلاب، تحقق گونه رمان انقلاب، پیشینه گونه رمان انقلاب، مقایسه رمان انقلاب در ایران و جهان و بالاخره تجویز راهحلهایی برای دستیابی انقلاب اسلامی به رمان مطلوب را پاسخ گوید. نکتهای که در اینجا باید بدان توجه داشت امکان استفاده از مصالح موجود از جمله آنچه در کتاب «سه انقلاب در داستان بلند و رمان» و چگونگی بهرهگیری از آن در پژوهش «داستان انقلاب در ایران و جهان» است. روشن است که با توجه به تفاوت نسخ پژوهشی کتاب داستان انقلاب با نسخ نقد سه انقلاب، روش شناسی دستیابی به نتیجه هم متفاوت خواهد بود. به بیانی دیگر اندوختههای مطالعاتی نویسنده از جمله آنچه در نقد آثار داستانی مربوط به انقلاب نوشته است میتواند مورد استفاده قرار گیرد اما موضوع آن است که این استفاده دقیقاً مساوی و برابر با آنچه در یک مجموعه نقد واقع میشود، نیست.
شاکری در مقایسه رمان انقلاب در ایران و جهان گفت: مقایسه گونه رمان انقلاب در ایران و جهان علاوه بر تعریف رمان انقلاب در جهان و ایران و تقسیمبندیهای کلی زیرگونهای، نیازمند بیان مسئلهای مشخص در مطالعهای تطبیقی است. مقایسه وضعیت رمان انقلاب در ایران و جهان عنوانی بسیار کلی در چنین بررسیای است. میتوان دهها مسأله جزئی مقایسهای را که جزو مؤلفههای رمان انقلاب هستند، انتخاب کرد. به عنوان مثال نویسنده میتوانست با احصاء مهمترین مؤلفهها یا مقومات رمان انقلاب مانند هدف انقلاب، رهبری انقلاب، حضور مردم، آرمانها و ارزشهای دینی یا دشمن موضوعات جزییتری برای مقایسه میان رمان انقلاب در ایران و جهان داشته باشد و نتیجه مشخصی از این مقایسه حاصل شود. طبعاً در این روش نیازی به نشر مجموعه نقدهای مستقل آثار داستانی ایران و جهان نیست. روشن است که هر یک از نقدها در کتاب حاضر نسبت به دیگر نقدها مستقل بوده و روششناسی مناسب را برای مقایسه و حصول نتیجه برای مخاطب فراهم نمیکنند. گرچه نویسنده تلاش کرده در فصل چهارم برخی مختصات داستانهای درباره انقلاب فرانسه و روسیه را شماره کرده و توضیح دهد اما به سوال پژوهش که کار مقایسهای و تطبیقی است وارد نشده و به تعبیری اساساً ساختاری برای چنین مقایسهای طراحی نکرده است. زیرا مقایسه تنها با لحاظ وجه یا جهت مقایسه امکان پذیر است و روشن است که چنین وجهی در کتاب لحاظ نشده است.
محمدرضا سرشار نیز در این نشست افزود: این کتاب را برای استفاده عموم نوشتهام، من برای منتقدان، نویسندگان و استادان دانشگاه کار کردهام، اما هیچگاه برای پژوهشگران کار نکرده و اعتقادی به نوشتههای تفصیلی ندارم. این کتاب قرار بوده متنی مناسب تدریس در دانشگاهها باشد و هنوز جای خود را باز نکرده است. کتاب فصلهای مختلف دارد که در هر فصل به صورت مختصر به وجوه مختلف میپردازد. این کتاب گزارشی است اجمالی از داستانهای درباره انقلاب فرانسه و داستانهای انقلاب روسیه و کشورهای دیگر و نیز گزارشی از داستانهای ایرانی انقلاب و بررسی وجوه مشترک داستانهای ایرانی است.
وی گفت: این کتاب از کتاب «سه انقلاب در داستان بلند و رمان» متفاوت است. مقاله اول کتابم در آن کتاب نیست که این مقاله حدود ۶۷ صفحه است و در شرایطی آن را نوشتم که همه میگفتند مگر میشود درباره انقلاب نوشت. این بحث فلسفه نیست، بحث ادبی است. یکی از معضلات ادبیات داستانی این است که افرادی غیر ادبیاتی درباره آن نظر میدهند در حالیکه اهل فلسفه و مترجمان چیز زیادی از ادبیات داستانی نمیدانند. ادبیات داستانی انقلاب اگر بخواهد تحلیلی بر مبنای داستانی پیدا کند نخست باید در تعریف، داستان و رمان بودن خود را ثابت کند.
کد خبر 6019518 فاطمه میرزا جعفریمنبع: مهر
کلیدواژه: موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران کتاب و کتابخوانی محمدرضا سرشار انقلاب اسلامی ایران نقد کتاب کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب انقلاب اسلامی ایران بیست وچهارمین نمایشگاه رسانه های کشور دهه فجر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نقد کتاب انتشارات سوره مهر چهل و یکمین جایزه کتاب سال ترجمه دفاع مقدس نهاد کتابخانه های عمومی کشور سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی داستان انقلاب در ایران و جهان رمان انقلاب در ایران و جهان محمدرضا سرشار ادبیات داستان درباره انقلاب استاد سرشار داستان ها رمان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۷۱۹۰۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شمهای از بیکفایتی پهلوی
کتاب «ممل تهرونی» که از سوی نشر جمال منتشر شده، سری به دوران حکومت پهلوی میزند و نوجوان امروز را با بخشی از تاریخ کشور در آن دوران آشنا میکند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «ممل تهرونی» از جمله آثار نشر جمال در حوزه ادبیات انقلاب برای گروه سنی کودک و نوجوان است. این اثر که به قلم سیدسعید هاشمی نوشته شده، تلاش دارد با بیان خاطراتی از دهه 60، پیوندی میان نوجوان امروز با ماجراهای سالهای حکومت پهلوی برقرار کند. در معرفی این اثر آمده است: داستان کتاب «ممل تهرونی» دربارهٔ پسری به نام ممل است که در دههٔ 60 روایت میشود. در این کتاب نوجوانان با اتفاقاتی که کودکان و نوجوانان در آن دهه با آنها مواجه میشدند و خاطراتی که پدر و مادرشان در آن دوره داشتند، آشنا میشوند.
فاطمه شهروش، فعال حوزه کتاب، در یادداشتی که به معرفی این کتاب پرداخته و برای انتشار در دسترس تسنیم قرار گرفته، نوشته است:
ممل یک پسربچه هفتهشت ساله است. پدر ممل اعتقاد دارد تابستانها وقت بچه در تهران تلف میشود. برای همین او را میفرستد قم پیش پدربزرگ و مادربزرگش. پدربزرگ ممل حجرهدار است و هر روز ممل را با خودش میبرد بازار؛ اما هنوز چند روزی از اقامت ممل در قم نگذشته که اتفاقات عجیب و غریبی در کوچهپسکوچههای محل رخ میدهد. سروکله غریبهای در شهر پیدا شده که میرود سراغ دختربچهها و زنها. طلاهایشان را میدزد و اگر مقاومت کنند بهشان آسیب میزند. تلاش مادربزرگ و پدربزرگ ممل برای دور نگه داشتن ممل از مهلکه بیفایده است.
ممل همه چیز را فهمیده و از اینکه به تنهایی به کوچه و خیابان برود، میترسد. از طرفی صدای مردم شهر به گوش پاسبانها و کلانتری نمیرسد. وقتی ریشسفیدها همراه آقابزرگ، پدربزرگ ممل، به کلانتری میروند تا از این اوضاع شکایت کنند، ستوان اینطور جوابشان را میدهد: «اگه امنیت ندارن، نذارید بیان توی کوچه. مقصر خود شما هستید. ما داریم تمام تلاش خودمون رو میکنیم. الان هم بیکار نیستیم. اعلیحضرت تازه به کشور برگشتند و ما میخواهیم یک جشن در شهر قم برگزار کنیم... حالا که خدا رو شکر خیانت مصدق و کاشانی برملا شد و اعلیحضرت به کشور برگشتن، به جای تشکر و قدردانی، اومدید لیچار میگید؟»
چرا نوجوان ایرانی هریپاتر میخواند، اما کتاب ایرانی نه؟ممل عکس محمدرضا شاه و و تیمسار زاهدی را در اتاق ستوان میبیند و بو میبرد که قضیه قرار نیست به این سادگیها حل شود. به این ترتیب نویسنده از دید ممل به گوشهای مبارزات مردم با رژیم حاکم و تلاشهایشان برای گرفتن حق اشاره میکند.
از آنجا که داستان در شهر قم دنبال میشود، مخاطب با شخصیتهای مذهبی و سیاسی آن دوره نظیر آقانجفی و آیتالله بروجردی نیز آشنا میشود. از محلههای قم نظیر چهارمردان و باجک نیز بارها در کتاب اشاره شده که آن را برای خوانندگان این شهر خواندنیتر و جذابتر میکند.
حرفهای درگوشی مردم کوچهوبازار و نوع برخوردشان با مأموران حکومتی به گونهای در کتاب بیان شده است که مخاطب را به خوبی با شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی آن زمان آشنا کرده تا به طور غیرمستقیم به بیکفایتی حاکمان این برهه تاریخی پی ببرند.
ممل تهرونی یک رمان 159 صفحهای است که پسربچههای بزرگتر از 9 سال از خواندنش لذت خواهند برد و به راحتی میتوانند خودشان را جای شخصیت قهرمان داستان بگذارند. آنها باید با دقت داستان را بخوانند تا بتوانند حدس بزنند، کدام یک از شخصیتهای کتاب مظنون اصلی است و همه آتشها از زیر سر او بلند میشود.
انتهای پیام/